آمار بروز اوتیسم در ایران
در سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ میلادی از هر ۱۰۰۰ نوزاد متولد شده یک نوزاد مبتلا به اوتیسم یافت می‌شد. این آمار امروز در دنیا به ۱ در ۱۵۰ رسیده است؛ یعنی از هر ۱۵۰ نوزاد یک نوزاد مبتلا به اوتیسم وجود دارد. آمار در کشور ایران هم به همین شکل است.
چه عواملی در بروز اوتیسم نقش دارد؟
اوتیسم به شدت ارثی است. ارثی بودن اوتیسم را می‌توان در مغز کودکان دوقلو بررسی کرد. در دوقلو‌های یک تخمی که محتوای ژنتیکی یکسانی دارند، اگر یکی از دو کودک به اوتیسم مبتلا شود، ریسک ابتلای کودک دیگر به اوتیسم تا ۱۰ برابر افزایش می‌یابد. این در حالی است که در کودکان دوقلوی دو تخمی که محتوای ژنتیکی متفاوت دارند. افزایش ریسک ابتلای هر دو کودک به اوتیسم بسیار پایین‌تر است. این موضوع نشان می‌دهد که اوتیسم بسیار به عوامل ژنتیکی وابسته است.
در تحقیقات دیگری مشخص می‌شود که اگر در خانواده، یک کودک اوتیسمی وجود داشته باشد، ریسک ابتلا به اوتیسم در کودکان بعدی در آن خانواده تا ۵۰ برابر زیاد می‌شود؛ یعنی در نسل‌های بعد آن خانواده شیوع اوتیسم نسبت به بقیه‌ي جامعه ۵۰ برابر بیش‌تر است.
نقش جهش در بروز اوتیسم
علت اصلی بروز بیمارهای طیف اوتیسم جهش‌هایی هستند که در پایانه‌های عصبی اتفاق می‌افتند. این جهش‌ها باعث می‌شوند که برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی در عملکردشان تغییر ایجاد شود. انتقال‌دهنده‌های عصبی اثرات تحریکی یا مهاری روی سلول‌های عصبی در مغز دارند. تغییراتی یونی در سلول عصبی و پایانه‌ی عصبی از عوامل دیگر بروز بیماری اوتیسم است. این تغییرات در مجموع باعث رشد نواحی خاصی در مغز کودک می‌شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
به دلایل نامعلومی کودکان پسر ۴ برابر بیش‌تر از کودکان دختر به اوتیسم مبتلا می‌شوند.
مغز یک کودک اوتیسمی
مهم‌ترین تغییراتی که در آناتومی مغز یک کودک اوتیسمی ایجاد می‌شود را می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد:
۱- افزایش خفیف در رشد مخ به اندازه‌ی ۱۰ درصد: چه در ماده‌ي سفید مغز (نورون‌های پوشیده از غلاف میلین) و چه در ماده‌ي خاکستری مغز (نورون‌های بدون غلاف میلین) افزایش رشد دیده می‌شود. این تغییر در کودکان ۱ تا ۳ سال مشاهده می‌شود.
۲- رشد شدید لوب فرونتال (پیشانی: جلوترین قسمت مخ): در کودکان ۱ تا ۳ سال اوتیسمی این ناحیه بیش‌ترین رشد را دارد.
۳- رشد در مخچه به اندازه‌ی ۷ درصد: کودکان زیر ۵ سال در بخش‌هایی از مخچه رشد ۷ درصدی نشان می‌دهند.
۴- کاهش اندازه‌ی سلول‌های مخچه در کودکان اوتیسمی با افزایش سن: بر خلاف سنین زیر ۵ سال، در کودک اوتیسمی پس از سن پنج‌سالگی تا ۳۰ درصد کاهش در اندازه‌ی سلول‌های مخچه مشاهده می‌شود. این کاهش اغلب در سلول‌های پورکینه‌ی مخچه‌ی کودک اوتیسمی مشاهده می‌شود. قشر مخچه از سه لایه سلول تشکیل شده است. لایه‌ي سلول‌های پورکینه دومین لایه‌ی سلول‌های قشر مخچه هستند.
۵- کاهش اندازه‌ی سلول عصبی در دستگاه لیمبیک: در مغز کودکان اوتیسمی در دستگاه لیمبیک (مرکز احساسات در مغز)، سلول عصبی کوچک می‌شود؛ اما چگالی آن افزایش می‌یابد. امیگدال قسمتی از دستگاه عصبی لیمبیک است که در مغز کودک اوتیسمی تفاوت چشم‌گیری با مغز یک بزرگسال دارد. در تصویر زیر الگوی رشد مغز امیگدال را در یک کودک اوتیسمی مشاهده می‌کنید.
-
مدل رشد امیگدال در کودک اوتیسمی
در مجموع کاهش اندازه در مغز با افزایش سن مشاهده می‌شود. کودکان اوتیسمی پس از سن پنج‌سالگی در مخ، مخچه و دستگاه لیمبیک، کاهش میزان رشد نشان می‌دهند.
مطلب خوبی بود